تجارت بین‌المللی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد جهانی است که از طریق مبادله کالا و خدمات بین کشورها شکل می‌گیرد. صادرات به معنای تولید در داخل کشور و مصرف در خارج از آن است، در حالی که واردات به معنای تقاضای یک کشور برای کالاهای خارجی است.
کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی در سال‌های اخیر روابط تجاری گسترده‌ای با یکدیگر داشته‌اند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این روابط تجاری عبارتند از:
روابط تجاری ایران با اروپا و آمریکا
– ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و دسترسی زمینی و دریایی راحت‌تر به اروپا، روابط تجاری بهتری با این قاره دارد. ایران می‌تواند محصولاتی مانند نفت، فرآورده‌های پالایشگاهی و پتروشیمی را به اروپا صادر کند و در مقابل تکنولوژی‌های روز را از اروپا وارد کند.
اما روابط تجاری ایران با آمریکا به دلیل سیاست‌های استکباری و تحریم‌های ظالمانه این کشور، دچار چالش‌های بسیاری است. این مسائل سیاسی مانع شکل‌گیری روابط تجاری امن و پایدار بین ایران و آمریکا شده است.
روابط تجاری آسیا با اروپا و آمریکا
کشورهای آسیایی به دلیل نزدیکی جغرافیایی و همچنین تمایل اروپا برای تجارت با آنها، روابط تجاری بهتری با اروپا دارند. این کشورها می‌توانند محصولات صنعتی و کشاورزی خود را به اروپا صادر کنند.
اما روابط تجاری آسیا با آمریکا به دلیل بعد مسافت و همچنین سیاست‌های تجاری محدودکننده آمریکا، ضعیف‌تر است. این کشورها بیشتر محصولات کشاورزی و مواد خام را به آمریکا صادر می‌کنند.
روابط تجاری اروپا با آسیا و آمریکا
اروپا به دلیل نزدیکی جغرافیایی و همچنین تمایل به تجارت با آسیا، روابط تجاری بهتری با این قاره دارد. اروپا می‌تواند محصولات صنعتی و تکنولوژیک خود را به آسیا صادر کند و در مقابل مواد خام و محصولات کشاورزی را از آسیا وارد کند.
اما روابط تجاری اروپا با آمریکا به دلیل همسویی سیاسی و اقتصادی بهتر است. این دو قاره می‌توانند محصولات صنعتی، تکنولوژیک و کشاورزی را با یکدیگر مبادله کنند.
در مجموع، می‌توان گفت که روابط تجاری بین آسیا، اروپا و آمریکا تحت تأثیر عوامل جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی قرار دارد و هر کدام از این قاره‌ها روابط تجاری متفاوتی با یکدیگر دارند.
روابط تجاری ایران و آمریکا
روابط تجاری ایران و آمریکا در دهه اخیر با فراز و نشیب زیادی مواجه بوده است. پس از انقلاب اسلامی، روابط تجاری دو کشور به تیرگی کشیده ش
.
در ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۳، مجموع تجارت ایران و آمریکا حدود ۸۳ میلیون دلار به وزن نزدیک به ۱۵ هزار تن بوده است. این نشان می‌دهد که میزان تجارت ایران و آمریکا در مقایسه با کل مبادلات تجاری دو کشور با جهان رقم قابل توجهی نیست.
صادرات ایران به آمریکا در این دوره ۲۱۵ تن به ارزش ۲۵۱.۱ هزار دلار بوده که نشان‌دهنده رشد حدود سه برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل است. از اقلام صادراتی ایران به آمریکا می‌توان به لبنیات، زعفران، مربا، عرقیات سنتی و صنایع خاتم‌کاری اشاره کرد.
در مجموع، روابط تجاری ایران و آمریکا در دهه اخیر با چالش‌های زیادی مواجه بوده و حجم مبادلات تجاری بین دو کشور نسبتاً محدود است.
ایران روابط تجاری گسترده ای با کشورهای آسیایی دارد. بر اساس گزارش ها:
- ۵۰ درصد از تجارت خارجی ایران با کشورهای غرب آسیا به ویژه حوزه خلیج فارس انجام می شود.
- تجارت ایران با کشورهای آسیای مرکزی (ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان) در سال های اخیر نوسانات زیادی داشته است. سهم این منطقه از کل تجارت ایران حدود ۱ درصد است و مهم ترین شریک تجاری ایران در این منطقه، ترکمنستان است.
- روابط تجاری ایران با کشورهای جنوب شرق آسیا نیز در حال گسترش است. ایران عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) است و تلاش می کند این روابط را تقویت کند.
- در مجموع، ایران روابط تجاری گسترده ای با کشورهای مختلف آسیایی دارد و سعی می کند این روابط را در حوزه های مختلف توسعه دهد.
در خصوص روابط تجاری ایران با اروپا، نکات کلیدی زیر قابل ذکر است:
- روابط تجاری ایران و اروپا در سال‌های اخیر تحت تأثیر تحریم‌های اقتصادی قرار گرفته و با محدودیت‌هایی مواجه شده است.
- با این حال، اروپا همچنان یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران است. در سال ۲۰۲۳، مبادلات تجاری دو طرف به حدود ۳.۷ میلیارد یورو رسید که نسبت به سال قبل ۱۳ درصد کاهش داشته است.
- در میان کشورهای اروپایی، آلمان بیشترین سهم را در تجارت با ایران داشته و ۳۱ درصد از کل تجارت ایران با اروپا مربوط به این کشور بوده است.
- صادرات اروپا به ایران در ۱۰ ماه نخست ۲۰۲۳ با کاهش ۱۰ درصدی به ۳.۱ میلیارد یورو رسیده، در حالی که واردات اروپا از ایران ۲۷ درصد افت داشته و به ۶۴۷ میلیون یورو کاهش یافته است.
- در مجموع، علی‌رغم تحریم‌ها، اروپا همچنان یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران است و دو طرف تمایل به گسترش روابط تجاری دارند.
